Lajkovac je poznato železničko mesto, jedna od važnih stanica na pruzi Beograd – Bar. Nalazi se na 70 kilometara od Beograda. Živopisna i istorijskim spomenicima opasana okolina ovog mesta privlačna je za turiste iz čitave Srbije, poručuju iz Turističke organizacije opštine Lajkovac.
Područje na kome se nalazi opština Lajkovac ima umereno-kontinentalnu klimu, pitome doline reka Kolubare i Ljiga i predstavlja “dragoceni izvor mira i pozitivne energije”.
Poznato je po bogatoj kulturnoj riznici, a neizostavna stanica svakog posetioca jeste manastir Bogovađa, najznačajniji spomenik sa starim temeljima podignut 1543. godine, arheološko nalazište Anine, tzv. Gamzigrad na Ljigu, kamene vodenice koje i danas melju.
Preporučuje se i šetnja pored lajkovačke pruge kako bi se uverili “da li njome još uvek ide Mile iz poznate narodne pesme”.
Opština Lajkovac se nalazi u Zapadnoj Srbiji, u srednjem delu kolubarske doline. Prostire se u ravničarsko-brežuljkastom kraju, na prosečnoj nadmorskoj visini od 122 metra. Reka Kolubara, pritoka Save, protiče u blizini centra Lajkovca.
Teritorijalno pripada Kolubarskom okrugu, zajedno sa opštinama Valjevo, Mionica, Ub, Ljig i Osečina.
Varošica Lajkovac je nastala prolaskom prvog voza na relaciji Obrenovac-Valjevo 1908. godine. Jedno vreme bio je značajan železnički čvor jer su se u njemu ukrštale pruge uskog koloseka za Valjevo, Aranđelovac i Mladenovac.
“Iako više nema takav značaj, predstavlja jednu od poznatijih stanica na pruzi Beograd-Bar. Stih iz narodne pesme „Ide Mile lajkovačkom prugom“ i danas je sinonim za Lajkovac”.
Zahvaljujući plodnim dolinama Kolubare i Ljiga, opština Lajkovac je poznato poljoprivredno područje, pre svega po proizvodnji kvalitetnih goveda simentalske rase. Ovde se organizuje najdugovečnija izložba grla simentalske rase u Srbiji, već 30 godina, svakog 27. septembra na Krstovdan.
Rudarski baseni (RB) „Kolubara“, najznačajniji ugljenokop Elektroprivrede Srbije, prostire se jednim delom na području opštine Lajkovac, tako da je značajan procenat stanovništva zaposlen u RB ili preduzećima vezanim za ovaj industrijski kompleks sa sedištem u Vreocima (Lazarevac).
“Najznačajniji spomenik kulture je manastir Bogovađa sa Hadži Ruvimovim konakom u kojem je 1804. doneta odluka o podizanju Prvog srpskog ustanka protiv turske vlasti”.
Dan opštine je 16. septembar, kojim se obeležava dan kada je 1908. godine prvi voz prošao kroz Lajkovac, a gradska slava je Ognjena Marija koja je uvek 30. jula.
Istorija Lajkovca datira od perioda rimske imeprije
Teritorija opštine Lajkovac ima vrlo zanimljivu istoriju koja datira još od perioda rimske imperije. Najstarije arheološko nalazište je lokalitet Anine u slivu reke Ljig, na teritoriji sela Ćelije. Na ovom lokalitetu, koji se istražuje, otkriveni su ostaci palate koja je verovatno pripadala visokom rimskom velikodostojniku.
Za vreme vladavine kralja Dragutina 1284. godine, teritorija lajkovačke opštine prvi put dolazi pod srpsku vlast. Kralj Dragutin ovo područje dobija kao miraz od svog tasta, ugarskog kralja. Iz tog perioda potiče i prvi pisani dokument o nekom lokalitetu sa teritorije ove opštine, a to su utvrđenje Nepričava i selo Pepeljevac.
Posle kosovske bitke ova teritorija ponovo pada pod ugarsku upravu, tako da u Povelji ugarskog kralja Žigmunda iz 1392. godine distrikte Pepeljevac i Nepričava nalazimo kao delove njegove teritorije.
Sličan je slučaj sa Ugovorom u Tati iz 1424. godine. Naime, jedino mesto opštine koje nije bilo pod jurisdikcijom ugarske krune je selo Stromovo (današnje Strmovo). Ono se nalazilo u ostrvsko srpskoj vlasti i pripadalo je velikom logotetu Stefanu Ratkoviću.
Padom despotovine 1459. godine, oblast dolazi pod upravu Otomanske imperije. Celokupno stanovništvo se tada iselilo preko Save i Dunava u poznatim seobama. U periodu austrijske uprave 1717- 1739. godine ova teritorija je slabo naseljena, sudeći po austrijskim popisima. I to malobrojno stanovništvo napušta ovu oblast zajedno sa Autrijancima 1739. godine. Povratkom Turaka ova teritorija se ponovo naseljava, što planski (organizovano od strane osmanske uprave), što pojedinačno.
“Današnje stanovništvo opštine vodi poreklo od tadašnjih doseljenika koji su došli pretežno iz Crne Gore, Hercegovine i Starog Vlaha”.
Tokom Prvog svetskog rata na ovim teritorijama vodila se znamenita Kolubarska bitka. Najžešće borbe vođene su na lokalitetu Vrapče brdo. Posmrtni ostaci srpskih vojnika stradalih na Vrapče brdu sahranjeni su (spomen-kosturnica) u crkvi u Ćelijama.
Drugi svetski rat prošao je mnogo mirnije. Poznat je samo jedan sukob Kolubarske čete sa Nemcima, septembra 1941. godine, diverzija u železničkoj ložionici. Posle toga, partizani se povlače iz rejona Lajkovca da bi se konačno vratili septembra 1944. godine, kada uvode svoju upravu.
Kao teritorijalna jedinica opština Lajkovac nastala je posle Drugog svetskog rata od delova opština Ub, Mionica i Lazarevac. Teritorije levo od reke Kolubare pripadale su opštini Ub, a desno od Kolubare i levo od reke Ljig opštini Mionica. Selo Ćelije jedino pripada Šumadiji. Ovakva podela sačuvana je u crkvenoj organizaciji.
Osnivanjem opštine Lajkovac počinje novi period u razvoju ovog regiona, kada se centar interesovanja pomera sa železnice ka rudarskim kopovima.
Ovaj medijski sadržaj deo je projekta “Lajkovac u srcu Kolubarske ravnice” koji je finansijski podržan od strane opštine Lajkovac. Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu ne izražavaju nužno stavove organa koji je dodelio sredstva.
Kolubarski Info / Turistička organizacija Lajkovac / Opština Lajkovac
